Geschiedenis

Vereniging “De Sparta Supporter”, opgericht 19 februari 1925

Het toenemende aantal toeschouwers en de competitie tussen verschillende clubs waren een belangrijke reden om te besluiten tot het oprichten van een supportersvereniging. Bij een uitwedstrijd moesten de supporters vervoer hebben en de supportersvereniging werd bovendien verantwoordelijk voor een ordelijk verloop van de wedstrijd door het in toom houden van de groeiende massa langs de lijn.
Wim Cassa, archivaris van het Rotterdamse Sparta en sinds hij zich kan herinneren supporter van dezelfde club: “Al vele jaren ging een groepje enthousiaste Sparta-leden (vaak gezamenlijk) naar alle wedstrijden, zowel thuis als uit. Zij hadden elkaar daarbij goed leren kennen en begin 1925 kwamen de heren bij elkaar en gingen een comité vormen met de bedoeling een van de eerste supportersverenigingen van het land op te richten. In eerste instantie stond het bestuur van Sparta hier zeer sceptisch tegenover maar na een uitleg van de doelstelling ging het college akkoord.” De belangrijkste doelen van de nieuwe vereniging waren het gezamenlijk en dus goedkoper reizen, het organiseren van gezellige avonden om bestuur, spelers en supporters nader tot elkaar te brengen en het zorg dragen voor een ordelijk verloop van de wedstrijden. Cassa: “Vooral dat laatste noemde de voorzitter van zeer groot belang. Het kwam in die tijd ook al voor dat supporters zich onbehoorlijk gedroegen en daardoor afbreuk deden aan de goede naam van Sparta.”

De tocht naar de stad of het dorp waar het eigen elftal aan zou treden stond garant voor de meest avontuurlijke verhalen. De reis naar Haarlem op 27 februari 1921 die nu te zien is in Andere Tijden was mede georganiseerd door het Rotterdamsch Nieuwsblad en trok grote belangstelling. Vrachtwagens van allerlei Rotterdamse bedrijven werden ingezet om de menigte supporters naar Haarlem te vervoeren. Dat er opnamen gemaakt zouden worden van de reis was niet aangekondigd. Behalve per auto werd er in later jaren ook gereisd per trein of boot, zoals op 22 november 1925 tegen de Gorinchemse vereniging Unitas. “Ondanks het slechte weer met veel mist was de belangstelling overweldigend,” vertelt Cassa. “Met leuke muziek, dansen en een borrel kwam de boot op tijd in Gorinchem aan. De wedstrijd werd met 3-1 gewonnen en terug aan boord stond de boerenkool met worst klaar. Het werd een enorm feest. Dansend, zingend en hossend kwamen de reizigers pas tegen achten weer in Rotterdam.”

Uit ‘Kasteelnieuws’ tiende jaargang, nr. 4, maart 2005

Vereniging “De Sparta Supporter” 1925-2005

 

Voor me ligt het programmablad van de feestavonden ter gelegenheid van het zilveren jubileum van vereniging “De Sparta Supporter”. Een uitgave verschenen onder de verantwoording van Joop van Kempen in samenwerking met drukkerij Gramo uit de Tidemanstraat te Rotterdam.

Een blad dat toen al voor zeker tachtig procent werd ingevuld door tientallen adverteerders. Desondanks heb ik er toch nog een paar aardige stukjes tekst uit weten te halen. De woorden van toenmalig voorzitter Nico Rijnbende van de supportersvereniging slaan we even over, mede omdat het stukje van voorzitter Jan Salters grotendeels op hetzelfde neer komt. De rede van deze eminente heer staat hieronder weergegeven:

“Bij een jubileum:

Naarmate de belangstelling voor het voetbal ook als kijkspel groeide, vermeerderde ook het aantal van hen die de clubs op hun uitreizen vergezelden. Deze lieden, die een gezamelijke wens hadden – succes van hun vereniging – kwamen door dit geregeld contact nader tot elkander, als gevolg waarvan nu 25 jaar geleden de eerste voetbal supportersverenigingen ontstonden.
Bij Sparta werd het initiatief hiertoe genomen door de familie Emeis. Later nam de heer R.  Vestigaard de leiding op zich, die op zijn beurt enige jaren geleden werd opgevolgd door de heer N.W. Rijnbende, die zich op een uitnemende wijze van zijn taak kwijt als leider onzer junioren en adspiranten. Hij staat hierdoor als het ware met beide voeten in onze vereniging, hetgeen hem in zijn functie als voorzitter van de Sparta Supporter ten goede komt. Al deze drie voorzitters vervulden hun functie op hun eigen wijze; zij deden het allen voortreffelijk en werden hierin bijgestaan door toegewijde medewerkers.
Al heeft de vereniging “De Sparta Supporter” haar eigen statuut en reglementen staat zij daarom min of meer los van de moedervereniging, de buitenwereld is allicht geneigd deze verhouding niet te onderkennen. De besturen der supportersvereniging hebben dit zeer goed begrepen en hun streven is er daarom altijd op gericht geweest een optreden naar buiten te demonstreren in alle opzichte de naam van Sparta waardig.
Niet onvermeld moge hier blijven de gezellige bijeenkomsten die de Sparta-supporter regelmatig organiseert, welke feesten in zo ruime mate bijdragen tot het versterken van het saamhorigheidsgevoel en de vriendschapsbanden onzer leden onderling. In de 25 jaren van haar bestaan is de “Sparta-supporter” een  waardevol bezit voor Sparta geworden.
Moge dit zo blijven!

J.M. Salters”

De oprichters

Nu bij de tachtigste verjaardag van de vereniging “De Sparta Supporter” zullen het merendeel van de bovenstaande namen de lezers weinig meer zeggen. Wees er echter wel goed van verzekerd dat de betreffende mensen veel hebben betekend voor de supportersvereniging bij Sparta.

 

Het is hier niet de plaats om al die mensen te gaan benoemen, maar het lijkt wel een historische noodzaak om de oprichters der vereniging op deze plaats naar de voorgrond te halen.

Als oprichters der vereniging staan geregistreerd de heren A. Emeis en C.A. Emeis alsmede de heer J. van der Laar. Over de heer Van der Laar is bij Sparta en in de andere archieven helaas niets van enig vermeldenswaardig belang terug te vinden. Gelukkig voor het archief van de vereniging hebben wij over de gebroeders Emeis nog wel het een en ander boven water weten te krijgen.

Abraham (Bram) is nooit getrouwd geweest en jarenlang werkzaam geweest als onderwijzer te Rotterdam. Hij was in de periode tussen 1925 en 1938 de eerste voorzitter van de vereniging “De Sparta Supporter” en in die functie een drijvende kracht achter de ontwikkeling van de vereniging in haar jongste jaren. Voor zijn overlijden is 1944 werd hij door de supportersvereniging benoemd tot ere-voorzitter van de vereniging.

Cornelis (Cor) heeft zich niet alleen middels de supportersvereniging ingezet voor Sparta. Gedurende een reeks van jaren is hij een gewaardeerd lid van het hoogste Spartaanse cricketteam geweest, samen met de legendarische Jan Wolff “herschreef” hij in 1929 het clublied van Sparta uit 1909 naar de versie die nu nog in gebruik is en was hij (samen met zijn vrouw) de grote initiator achter de wekelijkse clubavonden van Sparta en de supportersvereniging. Naast zijn werk voor Sparta was Cor jarenlang een gewaardeerde handelsreiziger voor tabaksgroothandel Van Beek. Cor Emeis overleed in 1945 als erelid van de supportersvereniging.

Zijn vrouw kwam nog tot vlak voor haar dood in 1980 (als bijna 100 jarige) naar iedere wedstrijd van Sparta. Veelal in het gezelschap van haar zonen Jo, Sjef en Cor die zich in navolging van hun vader en moeder veelvuldig hebben bezig gehouden met Sparta in ondere andere bestuursfuncties, commissies en als actief lid in zowel de voetbaltak als in de crickettak van Sparta.

De bestuurders
Uiteraard zijn er naast de oprichters nog vele anderen geweest die voor kortere of langere tijd actief zijn geweest binnen vereniging “De Sparta Supporter”. Werk dat vaak verricht is in de anonimiteit. Eigenlijk zouden op deze plaats geen namen moeten worden genoemd, maar iedereen zal begrijpen dat je om bepaalde figuren uit de historie van de vereniging heel moeilijk heen kan.

Daarom zal ik mensen van het kaliber van de heren Hendriks, Lieftink, Henkens, Gillet, Van Kempen, Keur, Sluiters, Cleton, Van Lambaart, Cassa, Diepraam, Van der Poel, Hunter, Groeneveld en Van Putten op deze plaatst in het kort benoemen. Stuk voor stuk mensen die gedurende langere tijd een leidende of wellicht nog wel belangrijker ondersteunende plek binnen de supporterwereld van Sparta hebben bekleed.

Historische stukken

De feitelijke oprichting van de vereniging “De Sparta Supporter” had plaats op 19 Februari 1925. In de Ridderzaal van het Kasteel werden op die avond 44 donateurs en 8 werkende leden lid van de vereniging. Een bijzonder resultaat, want men moet in aanmerking nemen dat de werkende leden zich verbonden HFL. 2,50 per maand te betalen en alle uitwedstrijden van Sparta in dat seizoen te bezoeken. Bovendien moest men officieel lid van Sparta zijn (waarbij de ondersteunende leden van lidmaatschap werden uitgesloten) en men moest een bewijs van goed gedrag kunnen overleggen voordat men werd ingeschreven als lid.

Het eerste bestuur van de vereniging bestond uit de heren A. Emeis, C.A. Emeis, G. Hilbers, J. van der Laar, W. Harpers, W. van Dijk en V. Hendriks als gedelegeede namens het bestuur van de RV&AV Sparta. Het toenmalige bestuur vondt de supportersvereniging op zich geen enkel probleem, maar men eiste wel een afgevaardigde uit hun midden in het bestuur te hebben om te kunnen controleren of alles bij die nieuwe vereniging wel naar hun wens verliep.

Eerste reis naar een uitwedstrijd
Reeds voordat de vereniging officieel werd opgericht stelde de heren Emeis zich in verbinding met de Nederlandse Spoorwegen om een extra trein naar Hilversum te reserveren. In de wedstrijd tegen ‘t Gooi werd Sparta uiteindelijk afdelingskampioen. De eerste reis van de supportersvereniging leverde dankzij de vele inspanningen van het bestuur uiteindelijk een positief saldo van ruim tweehonderd gulden op bij een totale kostenpost van zeshonderd gulden.

 

Koninklijke goedkeuring

Dat de bestuurders van de vereniging niet stil zaten blijkt wel uit het feit dat men er reeds in 1927 in slaagde de Koninklijke goedkeuring te verkrijgen. Iets wat in 1983 nog eens werd geaccordeerd door de betreffende diensten.

De voorgeschiedenis
Overigens is de oprichtingsdatum van 19 Februari 1925 op zijn minst misleidend te noemen. Reeds sedert ongeveer 1918 verzorgde de gebroeders Emeis in een kleinere onofficiele opzet reizen naar de uitwedstrijden van Sparta. Terwijl ook voor die tijd al in diverse groepjes Sparta-supporters en familieleden van de spelers het team door het gehele land achterna reisden.

In “De Spartaan” van Maart 1909 lezen we hierover het volgende bericht: “Uitwedstrijd. Zondag 29 December speelt ons eerste elftal tegen Hercules te Utrecht. Het bestuur spoort allen aan onze spelers te vergezellen. Vertrek 11.38 Maasstation. Reductie wordt aangevraagd.”

Onofficiële supportersvereniging
In die tijd bestond reeds een onofficiële supportersvereniging onder de jongere supporterskern. De bijna 200 leden van deze club betaalde per week ieder 4 a 5 cent aan de vereniging waarna de leden bij toerbeurt de gelegenheid kregen om per boot, trein of fiets de uitwedstrijden te bezoeken.

 

Tocht van het Rotterdams Nieuwsblad

Ondanks deze vroege eerste aanzet duurde het nog tot 1921 voordat in Nederland meer dan 1000 supporters een uitwedstrijd konden bezoeken. De opname’s die hiervan nog in omloop zijn wijzen op een totaal chaotische organisatie die in de huidige tijd absoluut zou worden verboden. Een lint van enige honderden motoren, auto’s en vrachtauto’s reed die dag stapvoets van Rotterdam naar Haarlem en vice versa onder begeleiding van slechts een handjevol veiligheidsmensen die hiertoe door het Rotterdams Nieuwsblad benoemd waren.

In een later stadium werden de reizen veel meer van structuur voorzien. Oudere supporters kennen de bussen van Megga uit de Middellandstraat ongetwijfeld nog en voor de reizen naar het buitenland werd in de regel samengewerkt met Sparta in het organiseren van de reis.

Tot op de dag van vandaag heeft de vereniging op deze wijze naar vrijwel iedere uitwedstrijd reizen georganiseerd. Reizen die in het begin nog alleen toegankelijk waren voor leden, maar al snel mochten ook niet leden meereizen.

Doelstellingen
De doelen van de vereniging werden door de heer Emeis bij de oprichting als volgt geformuleerd:

1 het gezamelijk meereizen met Sparta’s eerste elftal op een gezamenlijk reisbiljet om daardoor goedkoper te reizen,

2 het organiseren van gezellige avonden om bestuur, spelers en supporters van Sparta nader tot elkaar te brengen,

3 het zorgen voor een ordelijk verloop bij de uitwedstrijden.

Met name het tweede punt maakte Sparta in de jaren voor en vlak na de oorlog bekend in heel Rotterdam en omstreken. De bestuursleden wisten keer op keer de betere artiesten te contracteren waarbij de inbreng van de vrouw van een der oprichters niet te onderschatten is. Zij verkocht alleen al tot negentig procent van de advertenties in de diverse programmabladen aan haar vaste leveranciers alsmede aan andere Spartanen. Hiermee wist zij keer op keer de budgetten voor de feestavonden rond te krijgen ten bate van de vereniging.

Andere supportersverenigingen/SOVS
Hoewel Sparta één der eersten in den lande was met een supportersvereniging is het natuurlijk duidelijk dat reeds spoedig diverse andere clubs dit voorbeeld volgden. Anno 2005 heeft iedere BVO een officiële supportersvereniging welke reeds vele jaren onderling samenwerken in het overkoepelende orgaan, de SOVS. Van deze landelijk opererende partij, welke onder meer overlegorgaan is voor diverse overheden, is de vereniging ‘De Sparta Supporter’ reeds sedert enige tientallen jaren lid.

 

Leden
Het zal u zeker niet verbazen dat het ledenaantal van de vereniging in de afgelopen decennia regelmatig aan wat schommelingen onderhevig is geweest. Met name in tijden van sportieve voorspoed en in tijden van grote nood blijkt de achterban van Sparta behoefte te hebben aan een supportersvereniging.

De absolute toppers op de ledenteller liggen op de historische lijst dan ook in de jaren vijftig, de vroege jaren tachtig en de late jaren negentig van de vorige eeuw. In totaliteit kan men concluderen dat er een breedte is geweest tussen de 250 en 1250 leden. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de vereniging in haar historie vaker dichtbij de 250 leden heeft gezeten dan bij de 1250 leden.

Activiteiten
Om deze leden aan zich te binden hebben de verschillende bestuurders en vrijwilligers van de vereniging in de loop der jaren vele activiteiten georganiseerd. Zaalvoetbal, bingo, sinterklaasfeesten, darttoernooien, prijsvragen, karaoke, bierdrinkwedstrijden, de legendarische bout-en fruitavonden en natuurlijk de vermaarde feestavonden in onder meer Pschorr, de Rivierahal en in de Ridderzaal waarop onder meer Wim Kan, Toon Hermans, Rudi Carrell en tal van anderen hun kunsten hebben mogen tonen aan vele leden en genodigden.

Huisorgaan
Een logisch gevolg van de hoge ledenaantallen in de jaren zestig en aan het eind van de jaren negentig is dat de vereniging in deze periodes een eigen orgaan uit is gaan geven. In de eerste opzet gebeurde dit nog onder de naam Sparta Supporters Nieuws (een blad dat later werd opgenomen in De Spartaan) en gedurende de laatste tien jaar is Kasteelnieuws bij uitstek het blad voor de leden van de supportersvereniging.

Beide zogenoemde “mededelingenbladen” kenmerken zich door een licht kritische opstelling richting de moedervereniging en de buitenwereld en het veelvuldig interviewen van supporters en spelers. Aangevuld met de bestuursmededelingen, wat ingezonden stukken en de onvermijdelijke advertenties weet de vereniging nu alweer tal van jaren in een redelijke frequentie haar huisorgaan uit te geven.

Merchandising
Uiteraard moesten de kosten van de diverse verenigingsactiviteiten wel altijd gedekt worden. Dit gebeurde voor een deel uit de contributies en met name in de laatste jaren uit de opbrengsten van de merchandising. Het op 7 November 1976 door Frans Heyster geopende winkeltje naast de eretribune heeft de vereniging enige tientallen duizenden guldens opgebracht.

In een later stadium is er uitgebreid naar twee containers en sinds de bouw van het hoofdgebouw is hierin een officiele sportshop gesitueerd. Onder het beheer van de familie van Putten en in het begin van de familie Cassa zijn op deze wijze behoorlijk wat inkomsten gegenereerd totdat Sparta zelf het beheer overnam van de supportersvereniging.

Naast de verkooppunten in het stadion mag de “sportshop” bij Vroom & Dreesman op deze plaats zeker niet vergeten worden. Rondom het eeuwfeest verkocht Sparta met medewerking van deze grote Rotterdamse onderneming in enkele weken voor enige duizenden guldens aan merchandising en kaartjes voor de jubileumwedstrijd tegen FC Barcelona. Er is echter ook op tal van andere fronten in de loop der jaren het nodige gebeurd.

Supportershome
Met de opening van het eigen supportershome werd in 1992 één van de grootste wensen van de leden vervuld. Voor die tijd waren zij als ontmoetingsplaats aangewezen op onder andere het zaaltje van de fanfare “Ruim Baan” of moest men de toevlucht zoeken in een van de lokale horeca etablissementen. Naast het vaste adres voor de activiteiten en de jaarvergadering van de vereniging is het supportershome ook voor en na de wedstrijd een geliefde ontmoetingsplaats voor de supporters geworden. Met als bijkomend voordeel voor de vereniging dat middels de bar de nodige middelen gegenereerd kunnen worden, die vervolgens uiteraard weer (deels) kunnen worden aangewend voor activiteiten voor de supporters waardoor ook op dit gebied steeds meer mogelijk is geworden voor de leden.

Sparta

Met name in de laatste drie decennia heeft “De Sparta Supporter” zich naast haar vaste werkzaamheden beziggehouden met de huisvesting van de moedervereniging. In het archief van zowel de supportersvereniging als in dat van Sparta Rotterdam bevinden zich diverse publicaties over dit onderwerp.

Hierbij ligt de nadruk op vijf onderwerpen. Ten eerste de voorgenomen deal met de gemeente Rotterdam over de onderhoudskosten van de accomodatie, ten tweede de door de gemeente gelanceerde gedachte om Sparta naar de overkant te verhuizen, ten derde het verdwijnen van het trainingsveld in de jaren tachtig, ten vierde de voorgenomen verhuizing naar Rivium/Alexander en als laatste is er nog het één en ander terug te vinden betreffende de licentieperikelen en uiteraard natuurlijk over de verkoop van de aandelen van een deel van het stadion aan de gemeente Rotterdam.

In al deze gevallen heeft de supportersvereniging zich, vaak op de achtergrond, ingezet om de belangen van haar leden en de belangen van de moedervereniging op de meest optimaal denkbare wijze te beheren binnen de mogelijkheden die op het moment voor handen waren.

Spartamars

Tot de weinige momenten dat de vereniging echt in de publieke belangstelling is getreden behoren zeker de twee keren dat er een Spartamars is georganiseerd. De eerste keer legden een kleine 3000 supporters de afstand tussen West en Zuid te voet af, terwijl de tweede keer het stadhuis werd aangedaan door een kleinere groep van circa 600 medewerkers, bestuurders, spelers, sponsors en supporters.

 

Frans Heyster
Ondanks dat vereniging “De Sparta Supporter” tachtig jaar bestaat bij de gratie van al haar leden moet een lid op deze plaats toch iets meer dan anderen op de voorgrond worden gesteld. Het verkrijgen van de ere-medaille in zilver van de orde van Oranje Nassau wegens positief supportersschap rechtvaardigt dit absoluut wel. Frans Heyster, alias Sparta-Piet, ontving deze medaille in 1978 (kort na het negentig jarig bestaan van Sparta) op aanvraag van het ministerie.

Een dubbel uitzonderlijke onderscheiding. Ten eerste wordt een voetbalsupporter al niet snel wegens iets positiefs onderscheiden in Nederland en ten tweede gebeurde dit nog niet eens op verzoek van Sparta of zijn familie zoals te doen gebruikelijk, maar kwam het initiatief voor de onderscheiding van het ministerie van sport.

Clubcards en stadionverboden

De uitzonderingspositie van de heer Heyster wordt nog eens extra onderstreept door de problematiek rondom de clubcard en de stadionverboden die met name in de laatste jaren actueel geworden is. De supportersverening heeft hierin lang moeten zoeken naar een evenwicht tussen de belangen van haar leden en de vaak toch wel zwaar overdreven veiligheidsmaatregelen van diverse overheden.

In de huidige situatie is dit vraagstuk dusdanig ingevuld dat het voor alle partijen een redelijk acceptabele gang van zaken is. Dit neemt echter geenszins weg dat dit ook in de komende jaren één van de meest voorname punten van aandacht zal moeten blijven voor het bestuur van de vereniging.

Na tachtig jaren is de vereniging “De Sparta Supporter” een redelijk goed georganiseerde organisatie met tal van vrijwilligers die zich voor de supporters van Sparta willen inzetten. Voor de komende jaren zijn er nog vele plannen tot verdere verbetering die op hun uitvoering wachten. Nu zal er echter eerst stil gestaan worden bij het jubileum van een der oudste supportersverenigingen van Nederland, waarbij het kampioenschap het enige cadeau is dat alle leden, bestuurders en vrijwilligers van vereniging “De Sparta Supporter” graag willen hebben.

 

Het oprichten van een vereniging, in dit geval een supportersvereniging, is op zich nog niet zo’n bijzondere prestatie.

In principe zou immers iedereen die dat wil een vereniging kunnen oprichten. Het gebeurt dan ook niet voor niets reeds jaren bij de vleet als we het aantal inschrijvingen van verenigingen in het betreffende register bekijken.

In het geval van vereniging “De Sparta Supporter” ligt het echter anders. Dit is namelijk niet het enige binnen Sparta wat uit de hoge hoed van de gebroeders oprichter is gekomen. Zo was de enige ere-voorzitter van de vereniging tevens de initiatiefnemer van het vermaarde Rood-Witte Mannendiner dat voor het eerst werd gehouden bij het gouden jubileum in 1938.

Zijn broer deed nauwelijks voor hem onder en mag zich samen met de befaamde administrateur Jan Wolf de tekstschrijver van de huidige tekst van de Spartamarsch noemen. Een tekst die gedeeltelijk is herschreven door de heer Wolf naar aanleiding van het origineel van de heer Emeis.

Overigens wist deze laatste zich ook nog meer dan tien jaar lang te handhaven in het eerste cricketteam van Sparta en was hij enige jaren actief als aanvoerder van het toenmalige derde team (het tegenwoordige hoogste elftal van de RV&AV).

Met dank aan: Dhr. C.A. Emeis en de archiefcommissie